Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde baraj doluluk oranları arttı
AHMET KAPLAN/ SUAT ÖZTÜRK – Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde çok sayıda barajın doluluk oranı, sonbahar ve kış aylarında düşen yağışların etkisiyle arttı.
İklim değişikliği, yağış azlığı ve buharlaşmanın etkisiyle 2022 ve 2023’te kuraklıkla karşı karşıya kalan, ihtiyaç üzerine kimi zaman su takviye edilen içme suyu, enerji ve tarımsal sulama ihtiyacının karşılandığı barajlarda sonbahar ve kış aylarındaki yağışlar sayesinde su seviyesi yükseldi.
Devlet Su İşleri (DSİ) 10. Bölge Müdürlüğünden alınan verilere göre, Diyarbakır, Mardin ve Batman’daki bazı barajların farklı tarihlerdeki doluluk oranları yüzdelik olarak şöyle gerçekleşti:
| 19 Mart 2023 | 2 Ekim 2023 | 19 Mart 2024 | |
| Karakaya Barajı | 41,4 | 62,8 | 68 |
| Kralkızı Barajı | 38,2 | 33,6 | 60,2 |
| Devegeçidi Barajı | 29,2 | 0 | 87 |
| Çınar Göksu Barajı | 4,6 | 0 | 33,8 |
| Pamukçay Barajı | 9,7 | 0 | 100 |
| Ergani Barajı | 10,9 | 34 | 100 |
| Başlar Barajı | 9,4 | 4 | 100 |
| Mardin-Dumluca Barajı | 4,8 | 0 | 30,6 |
| Batman Barajı | 64,4 | 34,3 | 51,3 |
Batman Barajı’nın yoğun yağışlar sebebiyle taşkın dönemi olduğundan işletme kotu seviyesinde tutulduğu, barajda su seviyesinin 15 Mayıs itibarıyla maksimum kot olan yüzde 100 seviyesine çıkarılacağı belirtildi.
“Suyu korumamız ve biriktirmemiz gerekiyor”
Dicle Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Başkanı Prof. Dr. Ahmet Kılıç, AA muhabirine, yağışlar sayesinde Diyarbakır’da bulunan barajların doluluk oranının arttığını söyledi.
Barajlardaki su seviyesinin yükselmesinin canlı yaşamına olumlu katkı sağladığına işaret eden Kılıç, “Memeli türleri, kuş, böcek ve bitkisel organizmalarda büyük canlılık var. Temennimiz bunun devam etmesi. Su, ‘hayat’, ‘canlılık’, ‘biyoçeşitlilik’ ve ‘üretim’ demek. Su yoksa bunların hiçbiri yok. Bu nedenle barajlarımız çok değerli. Bu yıl yağışların etkisiyle barajlardaki su seviyesi yükseldi. Bu çok sevindirici.” dedi.
Kar yağışının olmaması nedeniyle toprağın suya doymadığını, yer altına suyun ulaşmadığını dile getiren Kılıç, barajlar sayesinde suyun yüzeyde toplanabildiğini belirtti.
Kılıç, bunun Diyarbakır ve bölge için şans olduğunu dile getirerek, “Önümüzdeki dönem genel ortalama için kuraklığa doğru gidiyor. Bu yılı kurtardık görünüyor. Bu sevindirici bir durum. Umarız önümüzdeki yıllara da bu sirayet eder. Bu durumu şansa bırakırsak çok ciddi sorun var. Tarımda, sanayide, yerleşim yerlerinde suya çok ciddi miktarda ihtiyaç olacak.” diye konuştu.
Bu nedenle tedbir alınması gerektiğini belirten Kılıç, bu tedbirleri 3 başlıkta sıralayarak, şunları söyledi:
“Birincisi evlerde, sanayide, tarımda su konusunda tasarruf etmek şart. Bir diğer önemli husus suyu toplamamız lazım. Kırsal ya da şehirlerde yağışları baraj, gölet ya da şehir içinde sarnıçlar şeklinde toplamamız lazım. Üçüncü tedbir de mevcut suların, nehir, göl ve denizlerin kirletilmemesi. Şehir artıkları, lağım ve tarımdan gelen ilaçlı su ve sanayiden gelen atıkların arıtılmadan asla sulara bırakılmaması lazım. Suyu korumamız ve biriktirmemiz gerekiyor.”
Küresel ısınmadan kaynaklı kuraklığın kapıda olduğunu ifade eden Kılıç, buna yönelik kurumlar arası işbirliğiyle tedbir alınması gerektiğini söyledi.
Kılıç, ülke genelinde ağaçlandırma yapılmasının çok değerli olduğunu anlatarak, bunun bitkisel üretimi, toprağın su tutma kapasitesini yüksek tutacağını, yer altı sularına kaynak sağlayarak, bölgede yağışı da destekleyeceğini belirtti.
DSİ 9. Bölge Müdürlüğünün sorumluluk sahasındaki barajlardaki son durum
DSİ 9. Bölge Müdürlüğünden alınan verilere göre, Elazığ, Malatya ve Bingöl’deki bazı barajların doluluk oranları yüzdelik olarak şöyle gerçekleşti:
| 18 Mart 2023 | 18 Mart 2024 | |
| Elazığ-Kalecik Barajı | 62 | 100 |
| Elazığ-Dedeyolu Barajı | 0 | 86,60 |
| Elazığ-Kepektaş Barajı | 0 | 100 |
| Elazığ-Bazlama Barajı (Yeni işletmeye açıldı) | 0 | 100 |
| Elazığ-Hazar Gölü | 42,30 | 49,20 |
| Malatya-Çat Barajı | 3,10 | 21,50 |
| Malatya-Boztepe Recai Kutan Barajı | 41,70 | 97,40 |
| Malatya Beylerderesi Barajı | 0 | 98,80 |
| Malatya-Yaygın Barajı | 0 | 98,10 |
| Bingöl-Gülbahar Barajı | 0 | 100 |
| Bingöl-Aşağı Kaleköy Barajı ve HES | 20,40 | 60,10 |
DSİ 9. Bölge Müdürü Sebahattin Şamcı, yağışların bölgedeki su kaynaklarının seviyesinin yükselmesini sağladığını söyledi.
Sorumluluk alanlarında yer alan 4 ilde baraj ve göletlerdeki su miktarının iyi durumda olduğunu belirten Şamcı, yağışların su kaynaklarına can suyu olduğunu ifade etti.
Şamcı, şöyle konuştu:
“Elazığ’da 12 baraj, gölet ve bir doğal gölün ölçümü yapılmakta. Geçen yıl yüzde 28 seviyesinde olan hacim bu yıl yüzde 50 seviyelerinde. Malatya’da ölçümü yapılan 8 baraj ve gölet bulunuyor. Bunların geçen yıl aktif hacmi yüzde 28 civarındayken bu yıl yüzde 50 seviyelerinde. Bingöl’de ölçümü yapılan 6 baraj ve gölet bulunuyor. Geçen yıl yüzde 33,50 olan aktif hacmimiz bu yıl yüzde 35,50 civarında. Tunceli’de ölçümü yapılan bir enerji barajı bulunuyor. Geçen yıl yüzde 50 seviyesinde olan barajımızın bu yılki doluluk oranı yüzde 27 civarında ancak bunlar enerji barajı olduğu için firmalar tarafından doğal akımın geleceği nisan mayıs aylarından itibaren belli bir seviyeye düşürülerek gelen suyun depolamasını amaçlamakta.”
Yağışların sürmesiyle depolamada artışın devam edeceğini kaydeden Şamcı, barajların çoğunda doluluğun yüzde 100’e ulaşmasını beklediklerini söyledi.
Bölge müdürlüğü sınırlarında yer alan ve ölçümü yapılan baraj ve göletlerin maksimum depolayabileceği suyun 17 milyar 552 milyon metreküp olduğunu belirten Şamcı, “Bu yıl itibarıyla depoladığımız su 8 milyar 652 milyon metreküp. Geçen yıl bu değer 4 milyar 979 milyon metreküptü.” ifadelerini kullandı.??
